OFICJALNY PRZEWODNIK TURYSTYCZNY WOJEWÓDZTWA ŚLĄSKIEGO
Jastrzębie-Zdrój to jedno z najmłodszych miast na Śląsku. Przyznanie praw miejskich nastąpiło dokładnie 30 czerwca 1963 roku. Uznanie Jastrzębia za miasto było ściśle związane z rozwojem górnictwa na jego terenie. W tamtym momencie Jastrzębie było już jednak dobrze znaną miejscowością. A to za sprawą uzdrowiska, które powstało nieco ponad sto lat wcześniej. Co ciekawe, już wtedy w mieście poszukiwano złóż węgla. Zamiast czarnego złota odkryto jednak solankę, co bardzo rozczarowało ówczesnego właściciela Jastrzębia, Emila von Schliebena, który postanowił sprzedać swoje jastrzębskie posiadłości. Odkupił je od niego hrabia Felix von Koenigsdorff, który założył uzdrowisko i przemianował Jastrzębie na Bad Koenigsdorff-Jastrzemb. Później właściciele uzdrowiska zmieniali się jeszcze kilkakrotnie, aż wreszcie w 1896 roku stało się ono własnością dr Mikołaja Witczaka. To za czasów, gdy uzdrowisko było w jego rękach, a także w rękach jego synów – Mikołaja jr i Józefa, przeżywało ono największy rozkwit, zjeżdżali się do niego kuracjusze z całej Europy. Historia Jastrzębia-Zdroju sięga jednak już co najmniej połowy XV wieku. Już wtedy tytułowano je jako Jastrzębie, co jest efektem napadów na karawany, których dopuszczał się „Czarny Rycerz”, którego ataki łudząco przypominały ataki jastrzębia. Wcześniej obecne Jastrzębie-Zdrój określane było jako wieś Hermana (Hermansdorf).
W Jastrzębiu-Zdroju nie brakuje architektonicznych perełek. Dość powiedzieć, że kilkanaście z nich uznawanych jest za zabytki. Do tego grona zaliczane są przede wszystkim obiekty z czasów uzdrowiskowych. Zabytkiem jest np. wybudowany w stylu szwajcarskim Dom Zdrojowy, oba budynki Łazienek – II i III oraz muszla koncertowa w Parku Zdrojowym. W gronie zabytków są także obiekty sakralne – barokowo-klasycystyczne Sanktuarium Opatrzności Bożej, wzniesiony w tym samym stylu kościół Wszystkich Świętych w sołectwie Szeroka i drewniana świątynia pw. św. Barbary i Józefa, na os. Przyjaźń, znajdująca się zarazem na Szlaku Architektury Drewnianej Województwa Śląskiego. W Jastrzębiu-Zdroju znajdują się też zabytki sprzed czasów uzdrowiskowych, nie będące kościołami. To mieszczący się w sołectwie Borynia klasycystyczno-barokowy zespół pałacowy i renesansowy zespół dworski – dwór obronny z XVII wieku w Bziu. Również niebędące zabytkami, wznoszone w latach 60. i 70., bloki, swoją stylistyką nawiązują do modernistycznej architektury i dzieł francusko-szwajcarskiego architekta, Le Corbusiera. Od niedawna w mieście ponownie – jak za czasów uzdrowiskowych – znajduje się deptak, w który częściowo została przekształcona ul. 1 Maja. Pełni on funkcję rynku, który nigdy w Jastrzębiu-Zdroju nie powstał.
Sanatorium Spółki Brackiej, fot. UM Jastrzębie-Zdrój
Łazienki III, fot. UM Jastrzębie-Zdrój
Łazienki III, fot. UM Jastrzębie-Zdrój
Deptak, fot. UM Jastrzębie-Zdrój
Bloki, fot. UM Jastrzębie-Zdrój
Odkrycie węglowych złóż w Jastrzębiu-Zdroju po II wojnie światowej i uruchomienie kopalń sprawiło nie tylko, że stało się ono miastem. Jastrzębie niemal całkowicie zmieniło swój charakter, zyskując nowy - industrialny. Przejeżdżając przez miasto nietrudno nie dostrzec szybów wciąż działających kopalń. Obecnie na dobrą sprawę w Jastrzębiu-Zdroju działa jedna kopalnia Borynia-Zofiówka-Bzie. Jak sama jej nazwa wskazuje, jest to zakład trzyruchowy. W mieście znajdują się także pozostałości po nieczynnej kopalni Moszczenica, której łaźnia częściowo została przerobiona na prowadzone przez Instytut Dziedzictwa i Dialogu Łaźnia Moszczenica, Carbonarium. Pokopalniana łaźnia nadal jest przebudowywana. W drugiej części obiektu będzie się mieścić Centrum Porozumienia Jastrzębskiego, a także Centrum Dialogu i Biznesu.
Jeśli chodzi o zieleń w mieście, Jastrzębie-Zdrój mimo funkcjonowania w nim kopalń nie jest stereotypowym śląskim miastem. Terenów zielonych jest w Jastrzębiu naprawdę sporo. W samym sercu miasta oazę zieleni stanowi Park Zdrojowy. Zielono jest także na poszczególnych osiedlach. Zamysł ich projektantów był bowiem taki, żeby wykorzystywać naturalne ukształtowanie terenu w postaci jarów. Ilość zieleni w Jastrzębiu systematycznie się zwiększa. Dokonywane są nowe nasadzenia, a w ramach inwestycji powstają kolejne ogrody i parki kieszonkowe, tworzące całą sieć. Są to m.in. Park na „6” na osiedlu Szóstka, Ogród różany przy ul. 11 Listopada i al. Jana Pawła II oraz Ogród różowej wstążki przy ul. Mazowieckiej.
Park w Jastrzębiu-Zdroju, fot. UM Jastrzębie-Zdrój
Ogród różowej wstążki, fot. UM Jastrzębie-Zdrój
Czas wolny w Jastrzębiu-Zdroju? Sposobów na jego spędzenie jest tu bardzo wiele. Fanów sportu pod różnymi postaciami z pewnością zadowolą mecze siatkówki, hokeja i piłki nożnej rozgrywane na Hali Widowiskowo-Sportowej, lodowisku „Jastor” i Stadionie Miejskim. Wszystkie te miejsca są jednak nie tylko arenami sportowych zmagań. Hala często gości także artystów, a na stadionie odbywają się koncerty chociażby z okazji Dni Miasta. Kulturalną ofertę miasta uzupełniają: Kino „Centrum” oraz Galerie: „Epicentrum”, Magazyn 22 i „Ciasna” oraz historyczna Galeria Historii Miasta. Zrelaksować w Jastrzębiu można się, korzystając z tężni solankowej na terenie Ośrodka Wypoczynku Niedzielnego, czy urządzając rowerową wycieczkę Żelaznym Szlakiem Rowerowym lub wypłynąć kajakiem z Przystani Szymańcówka i popłynąć Szotkówką. Ponadto przez Jastrzębie-Zdrój przebiega Szlak Wolności, związany z wydarzeniami z lat 80., gdy jastrzębscy górnicy strajkując wywalczyli wolne soboty, które zapisano w Porozumieniu Jastrzębskim. Rekreacyjną i rozrywkową funkcję w mieście łączy Park Zdrojowy, gdzie można odpocząć, a także stać się uczestnikiem wydarzeń kulturalnych. Zarówno po Parku, jak i po szlaku wolności „oprowadza” specjalna aplikacja #mojesjz, którą można pobrać na smartfony ze Sklepu Play oraz App Store.
Żelazny Szlak Rowerowy, fot. UM Jastrzębie-Zdrój
ul. Mickiewicza 29
40-085 Katowice
tel. (32) 207 207 1
info@slaskie.travel
Portal powstał w ramach projektu
Mobilne Śląskie
Darmowa aplikacja SLASKIE.travel dostępna na platformach 
