Kompleks Szyb Maciej w Zabrzu to miejsce wyróżniające się na mapie Śląska doskonałą lokalizacją, świetną kuchnią oraz ciekawym, industrialnym wnętrzem. To jedyny obiekt w Województwie Śląskim znajdujący się jednocześnie na Szlaku Zabytków Techniki oraz Szlaku Śląskie Smaki. Szyb Maciej uhonorowany został dwukrotnie nagrodą Generalnego Konserwatora Zabytków na Zabytek Zadbany. Obiekt powstał z myślą o propagowaniu kultury regionu, a w szczególności Metropolii Silesia.
Wieś Tworków wzmiankowana w 1258 r. Przy ul. Młyńskiej młyn z 1914 r., napędzany turbiną, stojący na miejscu starszego drewnianego, wodnego, wzmiankowanego w 1703 r., do niedawna użytkowany.
Zabytkowa, ceglana wieża wyciągowa szybu „Andrzej” wznosi się na terenie dzielnicy Wirek w Rudzie Śląskiej. Zbudowano ją w latach 70. XIX wieku, pod nazwą „Aschenborn”, jako część kopalni węgla kamiennego „Gottessegen” („Błogosławieństwo Boże”), a funkcjonowała do roku 1969. Budowla ma rzadko spotykany, czworoboczny kształt i zwieńczona jest krenelażem, dzięki czemu przypomina średniowieczną basztę obronną.
W 1997 roku wydobyto ostatnią tonę węgla z szybu „Centralny” kopalni „Wawel” w Rudzie Śląskiej. W ten sposób zakończyła się blisko 250-letnia historia górnictwa w tej części Górnego Śląska. Po kopalni pozostały interesujące pamiątki z szybem „Mikołaj” na czele. Warto jednak także odszukać zabudowania szybu „Franciszek”. Na rewitalizację czekają XIX-wieczne budynki remizy straży pożarnej i maszynowni, a także stalowa wieża wyciągowa.
Szyb Mikołaj w Rudzie Śląskiej został oddany do użytku w 1912 roku i należał wówczas do kopalni „Wolfgang”. W latach powojennych funkcjonował w ramach kopalni „Walenty-Wawel”, która zakończyła działalność w latach 90. ubiegłego stulecia. Kompletny zespół zabudowań szybu należy dziś do miasta. Zobaczyć tutaj warto chociażby działającą maszynę wyciągową z kołem zamachowym o średnicy 6 m i wadze 20 ton.
Wieża szybu "Krystyna" kopalni węgla kamiennego „Szombierki” w Bytomiu należy do najbardziej oryginalnych tego typu budowli na Śląsku. Wzniesiono ją w 1928 roku, w miejsce pierwotnej wieży szybu „Keiser Wilhelm” ówczesnej kopalni „Hohenzollern”. Pionierskim rozwiązaniem było zamontowanie na głowicy wieży elektrycznych maszyn wyciągowych. Jej kształt przyrównuje się często do charakterystycznego młotka górniczego – pyrlika. Wieża liczy 57 m wysokości.
Do najbardziej interesujących obiektów Zabrza należy dom znajdujący się przy ul. Cmentarnej 7. Jest to eksperymentalny budynek wzniesiony w 1927 r. Zbudowany na klasycznych fundamentach, posiada ściany ze stali. Jest on obecnie najlepszym przykładem tego rodzaju architektury, która reprezentowana jest w mieście przez kilka innych budowli, zwanych żartobliwie „konserwami”. Były to obiekty które stawiano z prefabrykatów, w niespełna miesiąc.
Miniskansen w Radzionkowie, z niewielką ekspozycją dawnych urządzeń kopalnianych oraz osobliwą kapliczką urządzoną w dawnej stacji transformatorowej, utworzono na początku naszego wieku. Jest on pamiątką po tutejszej kopalni węgla, która pod nazwą „Radzionkau Grube” powstała w latach 70-tych XIX w. i funkcjonowała do roku 2001 jako kopalnia „Radzionków”, a później kopalnia „Powstańców Śląskich”.
