Stacja Wodociągowa Zawada

Miejscowość:
Karchowice
Odsłuchaj tekst
Dodaj do planera


O OBIEKCIE

Zabytkowa Stacja Wodociągowa Zawada w Karchowicach mieści się przy ul. Bytomskiej 6 na terenie kompleksu wodociągowego udostępnionego do zwiedzania. Jej powstanie jest związane z historią rozwoju przemysłu na terenie Górnego Śląska. W początkach XIX w. ludność Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego czerpała wodę z ujęć powierzchniowych w postaci rzek, stawów, a także z kopanych płytkich studni. Rozwój przemysłu wydobywczego na tym obszarze w drugiej połowie XIX wieku spowodował stały spływ wód do wyrobisk górniczych. Spowodowało to stopniowe pogarszanie się sytuacji, a  deficyt wody w ujęciach powierzchniowych, zmusił władze pruskie do poszukiwań nowych źródeł wody pitnej.  Uruchomiony zakład wodociągowy "Zawada" całkowicie spełnił pokładane w nim nadzieje - zlikwidował poważny deficyt wody ludności powiatu zabrzańskiego i Gliwic oraz poprawił kondycję ekonomiczną państwowej KWK "Królowa Luiza" w Zabrzu, która była największym przemysłowym odbiorcą wody z "Zawady". Wydobywało się w niej około 10 m3/min (dla zobrazowania tej ilości można założyć, że w ciągu minuty można było na raz napełnić 100 wanien). Stacja Uzdatniania Wody "Zawada" w Karchowicach stanowi dziś bardzo cenny zabytek techniki w granicach Polski. W 1991 r. zespół wodociągu „Zawada” został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/1424/91. Dziś krystalicznie czysta woda nadal czerpana jest m.in. z odwierconej w 1882 r. do głębokości ok. 200 m studni głębinowej za pomocą nowoczesnych elektrycznych agregatów.

 

RYS HISTORYCZNY

Choć Karchowice leżą na uboczu przemysłowego centrum Górnego Śląska, pod koniec XIX wieku rozpoczęto w nich poszukiwania węgla kamiennego. Zamiast czarnego kruszcu znaleziono jednak wydajne źródła wody pitnej, które zasiliły górnośląskie wodociągi. W efekcie ponad 125 lat temu powstało w Karchowicach ujęcie wody pitnej dla aglomeracji górnośląskiej. Z najstarszego okresu zachował się budynek biura, w którym eksponowana jest obecnie część zabytkowych dokumentów i zdjęć, w ramach Zabytkowej Stacji Wodociągowej „Zawada”. W czasie przebudowy zakładu 81 lat temu powstała modernistyczna ceglana pompownia, w której na dawnych stanowiskach pracy zachowało się kompletne wyposażenie ruchu parowego stacji pomp. W ich składzie są m.in.: zespoły pompowe, turbiny i kompresory z 1925 roku.

Do budowy kompleksu wodociągowego w Karchowicach przystąpiono w latach 1894-1895. Wzniesiono wolno stojące budynki: stacji pomp, kotłowni parowej i administracyjne. Zainstalowano również konieczne zespoły pompowe o napędzie parowym oraz kotły do produkcji pary. Pierwsza przebudowa zakładu nastąpiła w latach 1927-1929, kiedy to przebudowano halę maszyn (instalując w niej nowe pompy i sprężarki), kotłownię, a także wybudowano warsztat, łaźnię, magazyn, garaże, budynek straży pożarnej i komin. Obiekty tworzące zespół zabudowań Zakładu Produkcji Wody „Zawada” (dawniej Państwowego Wodociągu „Zawada”) wzniesiono w stylu modernizmu. W zakładzie zachowało się zabytkowe wyposażenie wnętrz.

 

GŁÓWNE ATRAKCJE

  • Zwiedzanie z przewodnikiem
  • Czynny najstarszy agregat parowy
  • Hala Maszyn
  • Kotłownia
  • „Kostka lodu"

 

IMPREZY STAŁE

  • Stacja dźwięku
  • Industriada - Święto Szlaku Zabytków Techniki

 

OFERTA EDUKACYJNA

  • przedszkola     
  • szkoły podstawowe (kl. I-III)     
  • szkoły podstawowe (kl. IV-VI)  
  • szkoły podstawowe (kl. VII - VIII)
  • szkoły ponadpodstawowe

 

UDOGODNIENIA DLA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH: WC / miejsce parkingowe (wydzielona koperta) / podjazdy dla wózków inwalidzkich wewnątrz obiektu i możliwość poruszania się na wózku wewnątrz obiektu

UDOGODNIENIA DLA DZIECI: Park z fontanną i rurą do zabaw.

WI-FI: nie

ZAKAZ PALENIA: tak

WC: tak

CZAS ZWIEDZANIA: do 2 h

JĘZYKI: polski  

ZWIERZĘTA: nie

INNE: W związku z prowadzoną działalnością istnieje możliwość czasowego wyłączenia obiektu ze zwiedzania (np. awarie, pandemia).

PARKING: tak / bezpłatny

GASTRONOMIA: nie

SKLEP: nie

ATRAKCJE DODATKOWE: park

MOŻLIWOŚĆ NOCLEGU: nie

DNI I GODZINY OTWARCIA: Zgodnie z regulaminem (możliwość zwiedzania poza godzinami dla osób przejeżdżających z odległych miejscowości, państw - praca ciągła obsługi stacji). 

CENNIK: wstęp bezpłatny

POTRZEBNA REZERWACJA: -

1:19 - Karchowice, Zabytkowa Stacja Wodociągowa Zawada

 

 

 

 

Wyświetlenia:  887
Lokalizacja:

Ul. Bytomska 6
42-674 Karchowice
Gmina: Zbrosławice
Powiat: tarnogórski


Region turystyczny: 
Śląsk
Lokalizacja: 
W mieście
Kategoria: 
Dziedzictwo kulturowe

Kontakt:
Telefon: +48 322 337 834
Telefon: +48 322 337 876

Strona internetowa: http://gpw-zawada.pl
Informacje ogólne:
Rodzaj obiektu:  Technika, nauka…, Poprzemysłowe

Dostępność Całoroczny
Twoja ocena:
Ocena: 0.0 (Oddano 1 głosy)
Trasa
Trasa
Szlak znakowany
Do startu
Do mety
PDF
KML
GPX
W pobliżu
Pyskowice
2.50 km
Kamieniec
2.58 km
Pogoda
Katowice
Zakwaterowanie w pobliżu
Gliwice
3.62 km
Gliwice
5.48 km
Gastronomia w pobliżu
Pyskowice
2.77 km
Pyskowice
2.89 km
Pyskowice
3.23 km
Pyskowice
3.35 km
Pyskowice
3.40 km
Wydarzenia w pobliżu
Gliwice
2024-03-08
11.06 km
Fotorelacja z otwarcia wystawy: „Zofia Stryjeńska – tajemnicze i radosne opowieści”
Gliwice
2024-05-31
11.96 km
W Teatrze Miejskim w Gliwicach ruszyły próby do spektaklu „Pan Kleks. Powrót”. Adam Niezgódka, którego pamiętamy z kart powieści Jana Brzechwy, powraca do Akademii Pana Kleksa po trzydziestu latach. Dorosły absolwent musi stawić czoła Wielkiemu Elektronikowi, który za sprawą nowoczesnych technologii zagraża światu dziecięcej wyobraźni i porywa córkę Adama.
Tarnowskie Góry
2024-06-02
13.95 km
XVIII Festiwal Śląskie Smaki 2024 - niezwykłe wydarzenie kulinarne! mZNAMY JUŻ DATĘ KOLEJNEGO FESTIWALU! XVIII Festiwal Śląskie Smaki odbędzie się w dniu 2 czerwca 2024 roku w TARNOWSKICH GÓRACH!
Zabrze
2024-05-31
14.36 km
Datę tegorocznej INDUSTRIADY już znamy – będziemy świętować po raz 15. – 1 czerwca. Do tej pory podczas pomarańczowego święta bawiło się na niej już blisko 950 tysięcy uczestników. W tym roku czekamy na milionowego INDUSTRIADOWICZA i świętujemy – 15 lat razem!
Zabrze
2024-04-13
14.36 km
Już 13 kwietnia serdecznie zapraszamy na kolejny niezapomniany koncert w ramach cyklu „Muzyka na Poziomie”. Na podziemnej scenie Kopalni Guido będziemy gościć Rubensa.